قالب مومی - قالب ریخته گری دقیق

اضافات مدل سازی

اضافات مدل سازی

شیب مدل- اضافه تراش و اندازه انقباض ، که به ترتیبی که ذکر شد پس از انجام یک سری محاسبات روی نقشه های مدل سازی اعمال می شوند.

 شیب مدل

هدف از شیب مدل :مدل دائم چوبی،مواد مصنوعی (آرالدیت) و یا فلزی که مرتبا قالب گیری می شود باید از قالب بیرون کشیده شود.به دلیل کوبش و تراکم ماده قالب گیری (مثل ماسه) و به علت وجود چسبندگی بین آن دو،تماس بسیار نزدیکی بین ماده قالبگیری و مدل حاصل می شود.هنگامیکه سطح های خارجی مدل زاویه قائمه ای،با سطح جدایش داشته باشد در کنار نیروی چسبندگی بین ذرات مدل و قالب نیروی اصطکاک بین آن دورخ می دهد.نیروی مقاوم در جدایش بین مدل و ماده قالب گیری باعث در هم ریختن قالب می شود.برای برطرف کردن اشکال فوق می توان سطح خارجی را نسبت به راستای خروج مدل به طور مایل طراحی کرد تا ازخرابی و آسیب  دیدن قالب  جلوگیری کند.شیب این سطوح مایل را شیب مدل می نامند.

  شیب مدل تابع عوامل زیر است

الف)ارتفاع مدل: شیب مدل های کم ارتفاع مانند فلانچها و دنده ها نسبت به مدلهای با ارتفاع زیاد بیشتر است.شیب این نوع مدلها حدودا 2 تا 5 درجه است.

ب)صاف بودن سطح مدل:در مدلهایی که سطح تمیز و صیقلی دارند،مثل مدل های فلزی یا مصنوعی می توان شیب مدل را کمتر اختیار کرد.

ج)دقت قطعات ریختگی:بعضی مواقع دقت مورد لزوم ریختگی بیشتر است در این صورت شیب مدل بایستی کمتر باشد.بر عهده مدلساز است که مدل را از مواد مصنوعی یا فلزی بسازد و یا جهت دستیابی به اندازه های دقیق بعضی اقدامات چون روشهای قالب گیری با ماهیچه را پیش بگیرد.

د)کیفیت سطح مدل وامکان چسبندگی ماده قالب گیری :سطح صاف مدل و تمایل چسبندگی کم ماده قالبگیری به مدل،بیرون آوردن مدل را آسانتر می کند و در نتیجه شیب مجاز مدل را کمتر می سازد.

ه)انتخاب فرایند قالب گیری:در قالب گیری پوسته ای در خلا شیب مدل را می توان کمتر اختیار کرد،ولی در مدلهایی که با روش ماسه ای یا رزین فوران قالب گیری می شوند بایستی مدل را به اندازه کافی بزرگتر گرفت.

ی)جدا شدن مدل از قالب : در تعیین شیب مدل مراحل جدایش مدل از قالب از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین در مدل با اجزا کشش و مدل با صفحه شانه ای شیب گیر،شیب کمتری لازم است.همچنین موقعیت مدل به هنگام جدایش مهم است.برای مثال وقتی درجه قالب از روی مدل به طرف بالا کشیده می شود نسبت به حالتی که درجه قالب گیری را ثابت نگهداشته و مدل را در راستای قائم به طرف بالا کشیده می شود شیب بیشتری لازم دارد.

طراحی شیب مدل

به علت اینکه روی نقشه قطعه شیب مدل داده نمی شود،باید خود مدلساز در مورد نحوه اختیار شیب تصمیم بگیرد.مدل ساز سه امکان برای تعیین شیب مدل دارد:

الف) شیب اضافی مدل :در برآمدگیهای پله ای باریک که استحکام زیادی ندارندو نیز در حلقه ها این نوع شیب مطرح می شود.اما این نوع طراحی در برآمدگیهای بلند با در نظر گرفتن شیب اضافی باعث افزایش ضخامت در  پای برآمدگی شده و سپس منجر به ایجاد حفره در قطعه ریختگی می شود.

ب)شیب نقصانی مدل:وقتی در دیواره های جانبی قطعات ریختگی،فلانچ و حلقه های باریک وجود داشته اشد اصولا شیب مدل از اندازه اسمی کم شده،بدین وسیله اندازه فلانچها و رینگها ثابت می ماند و ضخامت آنها تغییری   پیدا نمی  کند.

ج)شیب میانگین مدل:شیب میانگین ،یا شیب تقسیم شده اغلب در برآمدگیها یا فرو رفتگی های ضخیم و کم ارتفاع به کار می رود.

19

اضافه تراش

هدف از اضافه تراش:در اکثر قطعات ریختگی سطوحی وجود دارند که اندازه دقیق و صاف آن فقط با عملیات ماشینکاری نظیر فرزکاری،صفحه تراشی،تراشکاری و یا سنگ زدن امکانپذیر است.برای اینکه بتوان در کارگاه روی  قطعه ریختگی عملیات براده برداری انجام داد،بایستی مدلساز در روی سطوح ماشینکاری اضافه تراش را در نظر بگیرد و مدل را بزرگتر درست کند.

اضافه تراش تابعی است از

الف)اندازه قطعه: اصولا اندازه اضافه تراش بستگی به بزرگی قطعات ریختگی و سطوح ماشینکاری دارد.در قطعات بزرگ مثل میز ماشین ابزار،پوسته توربین یا موتور دیزل کشتی اضافه تراش تا mm50 نیز ضروری  است.

ب)ماده ریختگی: قطعات ریختگی از جنس فلزات یا آلیاژ های سبک اضافه تراش کمتری از قطعات ریختگی فولاد دارد.مخصوصا اگر در ریخته گری فولاد،دمای ریخته گری بالاتر باشد،سطوح ناصاف و غیر تمیزی حاصل می  شود.

ج) فرآیند ریخته گری: در ریخته گری تحت فشار یا گرانشی،ریخته گری دقیق و همچنین در ریخته گری پوسته ای اضافه تراش کمتری نیاز است زیرا در این روش قطعه ریختگی تمیز و دقیق به دست می آید.

اندازه انقباض

بدیهی است که کلیه فلزات و آلیاژها  هنگام قرار گرفتن دربرابر حرارت وگرما منبسط ، هنگام سرد شدن منقبض شده می گردند و متناسب با دما دچار کاهش حجم می شوند. در طی انقباض سه فاز مختلف وجود دارد:

1.انقباض مایع        2.انقباض در دامنه انجماد (انقباض مایع- جامد)           3. انقباض جامد

محدوده انقباض

1.انقباض مایع: این حالت انقباض علی رغم زیاد بودن آن دارای اهمیت کمتری است زیرا عملا به خاطر قوانین ظروف مرتبطه،سیستم راگاه متعادل می شود.

2.انقباض در دامنه انجماد: این مرحله باید تنها توسط  ریخته گر کنترل شود،وگرنه ممکن است به علت نبود تغذیه کافی، حفره های انقباضی در جداره ضخیم قطعه ایجاد شود. ریخته گر با طرحهای تکنیکی که اعمال می کند  بایستی حفره های ناشی از انقباض در دامنه انجماد را به خارج قطعه انتقال دهد.

3.انقباض جامد: اهمیت این مرحله کمتر از مرحله قبلی است و این حالت تا سرد شدن قطعه تا دمای محیط ادامه پیدا می کند.

اندازه انقباض

اندازه انقباض کاملا وابسته به آلیاژ ریخته گری می باشد، به همین جهت مدلساز قبل از درست کردن مدل، باید در مورد موادریختگی اطلاعاتی داشته باشد تا بتواند با در نظر گرفتن اندازه انقباض مدل را درست کند.

    محدوده به% مقدار حدودی به%  جنس قطعه ریختگی
 چدن
        1/3…0/5                1/0  با گرافیت ورقه ای
         2/0…0/8                1/2  با گرافیت کروی بدون عملیات حرارتی
         0/8…0/0                0/5  با گرافیت کروی با عملیات حرارتی
         2/5…1/5                2/0   فولاد ریختگی
         2/8…2/3                2/3   فولاد سخت منگنزدار
         2/0…1/0                1/6  چدن چکش خوار مغز سفید
         1/5…0/0                0/5  چدن چکش خوار مغز سیاه
         1/5…0/8                1/2  آلومینیوم – آلیاژهای ریختگی
         1/5…1/2                1/2  منیزیم – آلیاژ ریختگی
         2/1…1/5                1/9  قطعه ریختگی مس (الکترولیت)
         2/0…0/8                1/5  آلیاژمس و قلع (برنز)
         1/6…0/8                1/3  آلیاژ مس – قلع و روی
         1/8…0/8                1/2  آلیاژ مس و روی (برنج)
         2/3…1/8                2/0  برنج مخصوص
         2/3…1/9                2/1  برنز آلومینیوم چند عنصری
         1/5…1/1                1/3  آلیاژهای ریخته گری قلع
         0/6…0/4                0/5  آلیاژ سرب – قلع (بابیت)
3 پاسخ
  1. علی سلیمی
    علی سلیمی گفته:

    سلام۰سایت بسیار عالی داریدمطالب درج شده بسیار عالی و مفید و نگارش فوق العاده است۰برای من که دانشجو هستم از جزوات دانشگاهی خیلی بهتر بود۰امید است در این راه ثابت قدم باشید۰

    پاسخ
    • بن قطعه
      بن قطعه گفته:

      متشکرم ، شما می توانید با عضویت در خبرنامه سایت آخرین مقالات به روز شده را در ایمیل خود دریافت کنید.

      پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *